O‘rol Tansiqboyev uy muzeyi


?>

O‘rol Tansiqboyevning hayoti va ijodiy faoliyatini, asarlarning yaratilish tarixini, o‘zbek va jahon san’ati rivojiga qo‘shgan beqiyos hissasini o‘rganish va rassomning boy merosini, insoniyat tarixidagi rolini haqqoniy yoritish hamda ularni ommaga namoyish etish orqali rassomning ijodiy merosi keng targ‘ib etiladi.

Muzeyning asosiy vazifasi rassomning ijodiy merosini saqlash, o‘rganish va keng jamoatchilikka yetkazishdan iborat. Muzeyda rassomning asarlari, shuningdek, zamonaviy rassomlarning ijodiy ishlari namoyish etiladigan shaxsiy va guruh ko‘rgazmalarini tashkil etish hisoblanadi.

Tarixi
O‘rol Tansiqboyev uy-muzeyi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Kengashining 1979-yil 13-yanvardagi 838-sonli qaroriga asosan tashkil etilgan. Uy muzey 1981-yil 16-yanvardan o‘z ish faoliyatini boshlagan.
Muzey ikki qavatli memorial bino va alohida qurilgan ikki qavatli galereya binosidan iborat. Muzeyning memorial binosi uchta katta va ikkita kichik ekspozitsiya xonalaridan, shuningdek alohida qurilgan galereya binosi ikkita katta zallardan iborat.
O‘.Tansiqboyev asarlari respublika va xorijiy mamlakatlar muzeylarda ham saqlanadi. Rassom 1967-1974-yillarda hozirgi muzey binosida yashab ijod etgan. Uy muzeyda ijodiy ustaxona, mehmonxona va boshqa xonalar boʻlib, koʻplab hujjatli arxiv materiallari, rassomning koʻrgazmalarda namoyish qilingan mashhur asarlari saqlanadi. Hamza nomidagi Oʻzbekiston Davlat mukofoti laureati (1973). Vafotidan soʻng “Buyuk xizmatlari uchun” ordeni bilan mukofotlangan.

Asarlar va artefaktlarning suratlari

1. Jonajon o‘lka.
O‘rol Tansiqboyevning “Jonajon o‘lka” asari realizm va lirizm uyg‘unlashgan badiiy umumlashtirma manzara hisoblanadi. Ushbu asar Toshkent viloyatining tog‘ oldi hududlari, Bo‘stonliq va hozirgi Chorvoq suv ombori atrofidagi tog‘li manzaralardan olingan. Bu asar O‘rol Tansiqboyevning o‘z yurtiga, O‘zbekistonning tog‘li va vodiyli hududlariga bo‘lgan chuqur mehridan tug‘ilgan. Asarda keng va yorug‘ tog‘ manzarasi tasvirlangan. Oldingi planda adirda o‘ynayotgan bolalar, orqa fonda esa keng tog‘ tizmalari va sokin, keng dalalar ko‘rinadi. Asar hayotbaxsh tonggi yoki tush paytining yorqin nurlari ostida chizilgan.

 

2. Sholikorlik kolxozida o‘rim.
Asarda sholikor (guruch yetishtiruvchi) kolxozdagi hosil yig‘im-terimi sahnasi tasvirlangan. Asardagi manzara Farg‘ona vodiysining quyi tekisliklaridagi kolxoz yerlari hos tarzda yaratilgan. Tasvirdagi ayollar va erkaklar kolxozchilar bo‘lib, ular guruch boshoqlarini yig‘ib, aravaga ortmoqda. Asarning markazida yerda yotgan g‘aramlar, aravada turgan erkak, orqa fonda esa keng dalalar va hosil maydonlari aks ettirilgan. Bu asar o‘zbek xalqi mehnatining sharafi, jamoa ruhining mustahkamligi, insonning tabiat bilan uyg‘un hayot tarzini targ‘ib etadi. Tabiat va inson o‘rtasidagi uyg‘unlikni yuksak badiiylik bilan tasvirlagani bunga yaqqol misoldir. Bu asar san’atshunoslar tomonidan “O‘zbekiston tasviriy san’atida mehnat timsoli” sifatida e’tirof etilgan.

3. Tog‘dagi kolxoz.
Bu Tansiqboyevning “Tog‘dagi kolxoz” nomli mashhur asari. Tansiqboyev o‘z asarlarida ko‘pincha tog‘ manzaralari va tog‘li hududlarda yashovchi oddiy kishilarning mehnatini tasvirlashga alohida e’tibor qaratgan. Ushbu asar ham shunday ruhda chizilgan. Asarda tog‘ etagida joylashgan qishloq tasvirlangan. Bu qishloqda kolxozchilarning mehnati — pichan tayyorlash, hayvon parvarishi, dala ishlari aks ettirilgan. Oldingi fonda ikki ayol (ular kolxozchi dehqon ayollar) tasvirlangan, biri haskash ushlab olgan, bu ularning mashaqqatli mehnatini ko‘rsatadi. Fon orqasida ulkan tog‘ baland, sokin, salobatli turibdi. Bu tog‘ manzara asariga epik ruh beradi. Bu asar Tansiqboyev ijodining xalqchil va vatanparvarlik yo‘nalishidagi eng yorqin namunalaridan biridir. Asarda tabiiy go‘zallik va inson mehnatining uyg‘unligi aks etadi. Peyzaj fonida tarixiy kontekst ham seziladi — bu davrda kolxozlar Sovet Ittifoqi siyosatining asosiy qismini tashkil etgan.

4. Angren Qo‘qon tog‘ yo‘li.
Bu asar — O‘zbekiston xalq rassomi O‘rol Tansiqboyevning “Angren Qo‘qon tog‘ yo‘li” deb nomlanib, unda tog‘li yo‘l manzaralaridan biri tasvirlangan. Uning ijodida tog‘li landshaftlar, ayniqsa O‘zbekistonning tog‘li hududlariTyan-Shan, Chotqol tizmasi, Qamchiq dovoni, Hisor tog‘lari kabi joylar alohida o‘rin tutgan. Asarda tasvirlangan serpentinga o‘xshash yo‘l, chuqur daralar, qorli tog‘lar va yam-yashil nishabliklar Tansiqboyevning ko‘p bora chizgan joyi — Qamchiq dovoni bo‘lib, bu dovon Farg‘ona vodiysi bilan Toshkent viloyatini bog‘lovchi muhim tog‘ yo‘li hisoblanadi. Pastki qismda yam-yashil o‘tloqlar, yuqorida — qor bilan qoplangan tog‘ cho‘qqilari, o‘rtada esa — yo‘l chiziqlari (serpantin shaklida) tasvirlangan. Tog‘lar — ulug‘lik va qudrat timsoli sifatida Tansiqboyev tabiat go‘zalligini o‘z asarlarida milliy qadriyat sifatida ko‘rsatishga harakat qilgan. Yo‘l taraqqiyot va bog‘liqlik ramzi sifatida tog‘ bag‘rida qurilgan yo‘l orqali rassom inson mehnati va texnika taraqqiyotini ko‘rsatadi. Bu asar O‘rol Tansiqboyevning tabiatga, ayniqsa O‘zbekistonning tog‘li hududlariga bo‘lgan mehrini aks ettiradi. U orqali nafaqat tabiiy go‘zallik, balki inson mehnati, yurt bilan bog‘liqlik, yurtni sevish tuyg‘usi namoyon bo‘ladi.

5. Tog‘dagi qishloq. Oqshom.
Ushbu asar — O‘zbekiston xalq rassomi O‘rol Tansiqboyevning “Tog‘dagi qishloq. Oqshom” deb nomlanuvchi asari bo‘lib, u rassom ijodining peyzaj (manzara) janridagi yorqin namunalaridan biridir. Ushbu asarda O‘zbekiston Toshkent viloyatining Bo‘stonliq tumanidagi qishloqlarning birida yaratilgan bo’lib, tog‘li hududlaridagi tabiiy go‘zallik va inson yashayotgan muhitning uyg‘unligi ifoda etilgan. Asarda oqshom paytida tog‘ bag‘ridagi qishloq tasvirlangan. Quyosh tog‘ ortiga botayotgan bir paytda, osmon asta qorayib boradi. Qishloq uylarida chiroqlar yongan — bu inson hayoti davom etayotganini bildiradi. Old fonda soy oqib o‘tadi, bu tabiatning sokin, ammo uzluksiz hayotiy kuchini ifodalaydi. Tog‘lar orqasidan chiqayotgan yoki botayotgan oy manzaraga sehrli sokinlik baxsh etadi.

 

6. Tog‘larda tong.
O‘rol Tansiqboyev ushbu asarni O‘zbekiston tog‘li hududlariga — ayniqsa Qirg‘iziston va Farg‘ona vodiysi tog‘lariga sayohat qilganidan keyin yaratgan. Asarda tong saharida tog‘ yo‘lidan ketayotgan dehqonlar tasvirlangan. Markazda bir erkak va bir ayol shoirona uslubda tog‘ sari boqib, yo‘lga ishora qilmoqda. Bu esa yangi hayot, umid, kelajak sari yurishni anglatadi. “Tog‘larda. Tong” nafaqat tabiat go‘zalligini, balki o‘zbek xalqining mehnatkashligini, yashashga va harakatga bo‘lgan ijobiy munosabatini yuksak badiiy ifoda bilan tasvirlagan. Bu asar o‘zida “xalq va tabiat uyg‘unligi”, “kelajakka ishonch” g‘oyalarini targ‘ib qilgan bo‘lsa-da, undagi poetik va samimiy ruh bugungi tomoshabinni ham o‘ziga tortadi.

O‘zbek, rus va ingliz tillarida ekskursiyalar faoliyat yuritadi.

Ish vaqti: Seshanba-Yakshanba, soat 10:00 – 18:00 (tushliksiz), dam olish kuni Dushanba
Joylashgan manzili: Toshkent shahar, Mirzo Ulug‘bek tumani, Bo‘z 1-mavzesi, 5-uy
Muzey bilan bog‘lanish (telegram kanali): (+998 71) 262-62-30 https://t.me/tansiqboyev_museum